Lăng Khải Định – Kiến trúc độc đáo Á – Âu
Lăng Khải Định là địa điểm tham quan Huế để lại rất nhiều ấn tượng nơi du khách tham quan. Bởi kiến trúc đặc sắc đầy giá trị nghệ thuật thể hiện ở công trình. Đây là công trình có lối kiến trúc độc đáo pha trộn giữa nét hiện đại của Châu Âu và nét cố điển của Việt Nam.
Dưới thời Khải Định (1916-1925), chủ quyền Việt Nam đã lọt hẳn vào tay thực dân Pháp. Và văn hoá nghệ thuật phương Tây thâm nhập mạnh vào nước ta. Cho nên ở đây, một số yếu tố hiện đại đã chen lấn vào dòng nghệ thuật kiến trúc cổ truyền của dân tộc. Về kiến trúc, Lăng Khải Định được người đời sau đặt ra ngoài dòng kiến trúc truyền thống thời Nguyễn. Lý do bởi vì cái mới, cái lạ, cái độc đáo, cái ngông nghênh, lạc lõng… tạo ra từ phong cách kiến trúc.
Lăng Khải Định nằm trọn trên triền núi Châu Chữ (còn gọi là Châu Ê). Lăng lấy một quả đồi thấp ở phía trước làm tiền án, lấy núi Chóp Vung và Kim Sơn chầu trước mặt làm “Tả thanh long” và “Hữu bạch hổ”. Có khe Châu Ê chảy từ trái qua phải làm “thủy tụ”, gọi là “minh đường”. Nhà vua đổi tên núi Châu Chữ – vừa là hậu chẩm, vừa là “mặt bằng” của lăng – thành Ứng Sơn và gọi tên lăng theo tên núi: Ứng Lăng. Lăng khởi công ngày 4-9-1920 và kéo dài trong 11 năm mới hoàn tất.
So với 6 khu lăng của các vua nhà Nguyễn, Lăng Khải Định là lăng sau cùng. Đây cũng là mặt bằng kiến trúc nhỏ hẹp nhất. Thế nhưng đây lại là công trình đòi hỏi nhiều nhất về thời gian, công sức và tiền của với sự trưng tập nhiều thợ nghề và nghệ nhân nổi tiếng khắp cả nước như Phan Văn Tánh, Nguyễn Văn Khả, Ký Duyệt, Cửu Sừng…
Lăng Khải Định có kiến trúc rất lạ, không giống như lăng tẩm của các vị vua trước. Nó là một sự pha trộn nhiều trường phái kiến trúc khác nhau. Thoạt nhìn, lăng giống như một toà lâu đài ở châu Âu. Bởi vì được xây dựng bằng bê tông trên một sườn núi. Các vật liệu truyền thống của bản địa như gỗ, đá, gạch, vôi ở đây chỉ là một số lượng không đáng kể. Vật liệu hiện đại đã lấn át những vật liệu truyền thống. Những cánh cửa sắt, gạch ca rô ngói ác-đoa, cột thu lôi, hệ thống đèn điện, những tháp nhọn stoupa cũng là những thứ ngoại lai.
Sự loại bỏ màu xanh của lá cây cổ thụ, sự vắng bóng của mặt nước ao hồ trong lăng, làm cho tổng thể kiến trúc từ bậc cấp thứ nhất đến bậc cấp thứ 127 thiếu đi vẻ êm dịu, tươi mát. Hình khối bê tông nặng nề của tổng thể lăng, của các con rồng to lớn, cứng. Điều này làm cho Lăng Khải Định khác hắn các lăng vua Nguyễn trước đó.
Trang Trần
Nguồn ảnh: Internet