Ngày nhỏ mỗi lần tới vụ lúa, tôi hay theo ngoại ra đồng bưng cơm xách nước cho mấy cô chú thợ gặt. Họ hay khen cơm nhà ngoại nấu ngon, ăn xong quên luôn mệt. Giữa trưa trải chiếu ngồi dưới bóng cây mát, gió thổi hiu hiu, dọn nồi cơm nóng, thêm tô canh củ hầm xương, đĩa thịt kho rệu, dưa hấu đỏ và không thể thiếu mắm đu đủ gắp chung với chuối chát cắt lát, nặn miếng chanh chua chua bên trên. Bữa cơm ngày mùa miền Tây có vậy nhưng ai cũng nhớ, cũng thèm.
Món ăn thân quen của người miền Tây
Dưa mắm đu đủ là món ăn dân giã được kết hợp từ nguyên liệu rất đỗi thân quen của người dân vùng sông nước Miền Tây đó là đu đủ và mắm cá linh gia truyền. Cái giòn giòn của đu đủ xanh hòa cùng vị thơm ngọt ngào từ mắm cá đã tự lâu đưa món ăn này trở thành đặc sản vùng sông nước hữu tình.
“Mắm ngon níu giữ ân tình
Thả thêm đu đủ đậm tình xứ xa
Có qua ghé lại nơi này
Mắm ngon đu đủ trứ danh miệt vườn”
Thiên nhiên ưu đãi vùng đất Miền Tây sông nước nên những món ăn nơi đây mang đến cũng rất quen mà lạ. Vị dưa mắm đu đủ khi ăn vào là nhớ mãi.
Nhưng có một điều không thể chối cãi là một khi đã ghiền thì sẽ dẫn đến nghiện cái hương vị chua chua cay cay, giòn giòn của sợi đu đủ, màu sắc hấp dẫn như một bản phối màu của các nguyên liệu kết hợp lại với nhau, màu vàng của đu đủ, màu xanh lá của các loại rau, màu tím của ba khía, màu đen của mắm ruốc, màu đỏ của thịt nướng và ớt, màu trắng của hột vịt.
Tất cả hoà trộn lại với nhau tại thành đĩa đu đu đâm đặc sản của miền Tây sông nước.
Dễ làm nhưng đa dạng hương vị khác nhau
Mắm đu đủ hay còn gọi là mắm thái được bán rất nhiều ở chợ Châu Đốc, An Giang, được bày biện hấp dẫn, chất cao trên các sạp hàng, ai ghé thăm cũng muốn mua ít mang về làm quà. Những tỉnh khác như Hậu Giang cũng có, nhưng khác biệt chút về cách làm và tùy kinh nghiệm của từng người. Món mắm ngoài đu đủ là thành phần chính còn có thêm các loại mắm khác trộn cùng như mắm cá sặc, cá linh hay cá lóc.
Riêng đu đủ, muốn mắm ngon phải chọn loại đu đủ mỏ vịt, trái chín hườm (chín tới), vỏ lốm đốm vàng vài chỗ, bên trong thì thịt màu hồng nhạt như mỏ vịt đồng, ăn giòn và có vị ngọt thanh. Đu đủ gọt bỏ vỏ, rửa sạch rồi bào sợi, đem trộn đều với muối bọt theo lượng cân đối sao cho sợi đu đủ ngấm đều vừa ăn rồi vắt ráo nước. Cách làm này giúp đu đủ sạch nhựa, cọng mềm dễ thấm gia vị hơn. Lúc này, lấy tỏi đem băm nhuyễn, còn ớt sừng trâu thì tách bỏ hạt, cắt thành sợi để riêng.
Mắm đu đủ dễ ăn, chỉ cần dọn với cơm trắng nóng hổi, thêm miếng thịt luộc mềm bóng mỡ là đã đưa cơm vô cùng. Hoặc chỉ cần trái dưa leo tươi giòn cắt mỏng, ít lát khế chua, vài miếng chuối chát, rau sống đủ loại như xà lách, diếp cá, rau thơm… kẹp với miếng mắm đu đủ giòn sật sật ngọt thanh đậm vị cay nồng, mắm cá linh mằn mặn cũng đã đủ ngon.
