Truyền thống mâm cỗ Tết Việt Nam ba miền

Trên mâm cỗ Tết Việt Nam truyền thống luôn phải chuẩn bị và nấu nướng rất cầu kì, khi chế biến phải sạch sẽ, tinh khiết sau mới đến ngon miệng. Người Việt có thói quen cúng cỗ từ 30 Tết đến ngày hoá vàng thường là mồng 2, mồng 3 Tết. Món ăn ngày Tết ở miền Bắc có bánh chưng, miền Nam có bánh tét. Người miền Bắc ăn Tết không thể không có món thịt đông, còn người miền Trung chuộng bánh cuốn, người miền Nam nhất định phải ăn Tết với thịt kho.

Việt Nam có ba miền, mỗi nơi hương vị mỗi khác. Người Hà Nội dùng ớt bột để giải tanh và trung hòa bớt tính hàn của cá, tôm. Trong khi đó, người Huế lại sử dụng nhiều loại ớt, ớt xanh lấy chất thơm tươi, ớt nướng lấy mùi thơm, ớt bột trộn vào lấy màu sắc, ớt tươi cay ngọt, lấy sắc đỏ tươi để trang trí.

Người Nam Bộ chuộng ăn đồ ngọt với ớt, món thêm ớt cũng phải thêm đường, họ nhậu với trái gòn non chấm muối ớt, mía chấm muối ớt… Vì thế, món Tết ở miền Bắc, Trung, Nam có sự khác biệt rõ nét.

Mâm cỗ ngày Tết Việt Nam miền Bắc

Theo Giáo sư Ngô Đức Thịnh – Nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam, món ăn ngày Tết miền Bắc có nét đặc trưng là đa dạng. Nổi tiếng tinh tế và cầu kì nhất phải kể đến mâm cơm ngày Tết của người Hà Nội.

Mâm cỗ ngày Tết thường tuân theo một nguyên tắc truyền thống: 4 bát, 4 đĩa (không kể đĩa xôi, nước chấm, dưa hành) tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa, bốn phương. Cỗ lớn thì 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa tượng trưng cho phát tài, phát lộc.

Thời xa xưa là như vậy. Còn ngày nay, người miền Bắc vẫn giữ các món ăn truyền thống. 4 bát cơ bản bao gồm: Canh bóng thả, chân giò hầm măng khô, mọc nấm thả và miến. 4 đĩa bao gồm: Thịt gà, nem rán, bánh chưng, giò lụa.

Ngoài các món ăn trên, các gia đình còn chuẩn bị những món mới như gà rán. Nhưng về cơ bản, mâm cỗ không thể không có các món ăn truyền thống

Tết ở miền Bắc thường lạnh, vì thế người dân còn làm món thịt đông. Ngoài ra còn có các món nộm giúp chống ngấy, ăn kèm bánh chưng cũng rất ngon. Khi ăn, người miền Bắc sẽ thưởng thức những món bày trên đĩa trước, sau đó mới đến các món bày trong bát. Tráng miệng sau bữa ăn ngày Tết thường có mứt sen, mứt bí, mứt gừng.

Mâm cỗ Tết truyền thống Việt Nam ở miền Trung

Món ăn ngày Tết ở miền Trung có một số món giống miền Bắc như bánh chưng, canh măng. Nhưng người miền Trung có một số món đặc trưng ngày Tết như nem lụi, dưa món, tré.

Ẩm thực miền Trung đơn giản. Các món thường xuất hiện trong cỗ Tết gồm gà luộc, thịt heo luộc, bánh tét, món xào. Ngoài ra, dân miền Trung rất thích ăn những món cuốn như ram cuốn, gỏi cuốn, bánh ướt cuốn thịt nướng, bánh tráng cuốn thịt heo, và dĩ nhiên những món này không thể không có trong những bữa cơm đầu năm mới của họ.

Ngoài ra, cỗ Tết ở đây còn có nhiều món ăn thường ngày ăn kèm với cơm trắng, canh chua như: tôm rim, thịt kho Tàu, thịt hon, gà rán, thịt phay, nem, tré, thịt ngâm nước mắm.

Mâm cỗ Tết Việt Nam ở miền Nam

Người miền Nam quan niệm tùy vào điều kiện gia đình mà chuẩn bị mâm cỗ ngày Tết. Họ cũng không quá khắt khe về việc buộc phải có những món nào, không được phép có món nào. Người miền Nam đón Tết với bánh tét.

Loại bánh vị giống bánh chưng nhưng không gói vuông mà gói tròn, dài. Bánh tét có thể có nhân đỗ xanh, thịt mỡ giống bánh chưng hoặc có thể có nhiều loại nhân đa dạng như đậu xanh pha đậu đen hạt, nhân chuối, nhân dừa, nhân trứng muối.

Điểm thú vị nhất là các gia đình miền Nam thường nấu canh khổ qua trong mâm cỗ đầu năm với hy vọng sẽ vượt qua khổ đau năm cũ, đón năm mới bình an, may mắn. Thịt kho – món ăn mà người miền Bắc vốn coi là món thường ngày lại xuất hiện nhiều trong mâm cỗ ngày Tết miền Nam.

Họ có thể kho thịt với trứng luộc, trứng muối hoặc cơm dừa. Các món nguội trong mâm cỗ Tết được người miền Nam chuộng có thể kể đến như tai heo ngâm dấm, tôm khô – củ kiệu, giò heo nhồi, phá lấu, nem, lạp xưởng tươi, gỏi ngó sen.

Xem thêm: Khám phá ngôi làng Tiébélé của quý tộc châu Phi

Vì đặc thù thời tiết nắng nóng, vào ngày Tết, người miền Nam nấu nhiều loại canh như canh chua cá lóc, canh chua cá linh nấu với bông điên điển, canh chua lươn nấu bắp chuối, canh chua cá kèo nấu lá giang để giúp tăng cảm giác ngon miệng.

Món tráng miệng của người miền Nam đa dạng với các loại mứt trái cây như mứt dừa, mứt me, mứt mãng cầu, mứt củ năng, bánh ít ngọt, kẹo thèo lèo và kẹo chuối… Đặc biệt, cơm rượu cũng là món tráng miệng chỉ miền Nam mới hay dùng.