Gỏi cá Nam Ô – Món ăn trứ danh miền biển tại Đà Nẵng
Món gỏi cá Nam Ô được gọi tên theo nơi khởi nguồn của món ăn là làng chài Nam Ô có tuổi đời hàng trăm năm, nằm ở cửa sông Cu Đê, dưới chân đèo Hải Vân thuộc quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng. Cách trung tâm thành phố khoảng 15 km, du khách đi dọc theo QL 1A hướng Nam – Bắc đến khu vực làng chài Nam Ô có thể dừng chân thưởng thức món gỏi cá trứ danh này.
Làng chài Nam Ô
Ngôi làng chài nhỏ này người dân sinh sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt cá. Mỗi khi mặt trời ló rạng, từng đoàn thuyền dong buồm về nhà. Bãi biển trở nên tấp nập hơn bao giờ hết, tiếng hò, tiếng mua bán, chào giá rung động cả mặt sóng. Người ta hối hả chuyển những thúng cá bạc vảy còn tươi roi rói lên bờ.
Cá đánh bắt được, thương lái mua buôn lại một phần, đổ về các chợ. Phần còn lại thì người dân làng Nam Ô giữ lại làm mắm hoặc thực phẩm. Riêng mẻ cá trích ngon thì được chuyển tới các nhà hàng, các quán làm món gỏi cá Nam Ô ngon trứ danh.
Ngày trước, gỏi cá Nam Ô chỉ dành cho người đi biển tại Đà Nẵng, người dân làng chài tự chế biến rồi dùng trong gia đình với nhau. Sau này món ăn được thương mại hóa và trở thành đặc sản với hai loại gỏi ướt và gỏi khô. Cá để làm món gỏi có thể dùng cá mòi, cá tớp, cá cơm… nhưng thích hợp nhất vẫn là cá trích có thịt ngọt, săn chắc. Cá trích ở vùng biển Nam Ô có quanh năm và được đánh bắt tươi mới mỗi ngày. Cá trích lớn cỡ 2 ngón tay được làm sạch, bỏ đầu, phi lê lấy phần thịt cắt thành từng miếng nhỏ.
Chế biến “Gỏi cá Nam Ô”
Cá được làm sạch, bỏ đầu, ruột, vảy và những bộ phận dư thừa khác. Nêm thêm chút muối, giấm vào nước để cá được sạch hơn và loại bỏ gần như toàn bộ mùi tanh. Cứ như vậy, người ta rửa cá cho đến khi nước trong và đưa cá lên mũi ngửi không còn mùi thì mới thôi. Cá sau đó được lau sạch, cho thật khô nước rồi mới lọc lấy phần thịt lưng. Nếu như làm sushi, người nghệ nhân khéo 1 thì người làm gỏi cá Nam Ô phải khéo 10. Lọc khéo sao cho xương cá không còn dăm vào thịt mới là giỏi, rồi lại còn cắt miếng thịt đó thành nhiều lát mỏng, càng mỏng càng tốt. Có như thế gia vị mới ngấm và nhìn đĩa cá mới đẹp.
Gừng, tỏi bỏ vỏ, giã dập trộn cùng chanh ớt, bột ngọt, tý mắm ngon và giấm để làm hỗn hợp ướp thịt cá. Cá sẽ được ướp “yên” trong gia vị khoảng 30 phút đến 1 tiếng cho thật ngấm. Xong xuôi đâu đó rồi mới vớt cá ra, bóp cho thật khô để làm gỏi cá khô và gỏi cá ướt.
Món ăn tươi ngon đậm vị biển
Món ăn thưởng thức đơn giản với bánh đa nướng cùng các loại rau sống. Ngoài các loại rau thông thường như xà lách, rau giá, bắp chuối bào, người dân Nam Ô còn dùng các loại rau rừng như rau trâm, đinh lăng… kèm theo các loại quả như chuối rừng, xoài sống, dưa leo, khế… thái lát mỏng.
Khi ăn, thực khách cho gỏi cá và nước dùng vào chén, sau đó cho bánh đa nướng, rau sống đủ loại rồi trộn đều và thưởng thức. Vị ngọt của thịt cá trích, nước dùng cay đậm đà thơm mùi riềng ớt, miếng chuối xanh chan chát, khế xoài chua, vị giòn ngọt của các loại rau hòa quyện vào nhau tạo nên món ăn ấn tượng đất Đà thành.
